 |
 | | KOJARZENIA W POKREWIEŃSTWIE CZYLI INBRED |
|
 |
 Wysłany: Śro 22:34, 13 Kwi 2011 |
|
|
| nelly |
| @Admin |
|
| |
| Dołączył: 27 Maj 2008 |
| Posty: 743 |
Przeczytał: 0 tematów
Pomógł: 7 razy
Ostrzeżeń: 0/5
|
Skąd: Nysa / Paris
Płeć:  |
|
|
|
|
 |
|
Hodowla zwierząt oparta na doświadczeniu rozwijała się na świecie od czasów starożytnych i wiele doskonałych ras (np. koń arabski, psy-molosy) zostało stworzonych przez ówczesnych hodowców-praktyków. Po upadku starozytnej Grecji i Rzymu nastąpił długotrwały regres w rozwoju hodowli, a postęp jej nastąpił dopiero w XVIII wieku. Żyjący w w Wielkiej Brytanii Robert Bakewell (1725 - 1795) uważany jest za pierwszego hodowcę zwierząt na świecie, stosującego racjonalne metody hodowlane.
Bakewell sformułował następujące zasady hodowlane:
1. podobne daje podobne do rodziców lub któregoś z przodków
2. hodowla krewniacza wytwarza potencję indywidualną i czystość typu
3. kojarzyć nalezy najlepsze z najlepszych
Przekładając powyższe sformułowania na język współczesny to punkt pierwszy odnosi się do kojarzeń w czystości rasy.
Rasa to grupa osobników w obrębie jednego gatunku, odznaczjąca się pewnymi mniej lub więcej stałymi, dziedzicznie przekazywanymi cechami, różniącymi je od innych organizmów tego samego gatunku.
Punkt trzeci dotyczy wyboru (selekcji) najlepszych osobników przeznaczonych do rozrodu. Natomiast druga zasada Bakewella jest tematem niniejszego artykułu.
Wielu badaczy uważa, że największym wkładem Bakewella wprowadzonym do metod hodowli jest stwierdzenie faktu, że kojarzenie krewniacze jest najskuteczniejszym środkiem do uzyskania wartościowego i dającego sie utrwalić typu.
Hodowla w pokrewieństwie zwana też chowem wsobnym, krewniaczym, a potocznie inbredem, oznacza kojarzenia zwierząt ze sobą spokrewnionych, a więc takich, które posiadają wspólnych przodków. W efekcie chowu wsobnego wzrasta prawopodobieństwo spotkania się gamet zawierających te same geny, a zatem kojarzenie krewniacze powodują wzrost liczby osobników homozugotycznych kosztem heterozygot. Można to wyjaśnić w następujący sposób. Jeśli do kojarzenia użyjemy dwa heterozygotyczne osobniki AaBb x AaBb, wowczas po pewnym czasie prowadzenia chowu wsobnego, można uzyskać cztery skrajnie różne, homozygotyczne linie: AABB, AAbb, aaBB i aabb. A więc efektem inbredu, oprócz wzrostu homozygotyczności jest zwiększenie zmienności w danej populacji. Dopiero, kiedy poprzez selekcję wyeliminujemy z hodowli nie odpowiadające nam typy, wówczas uzyskamy wyrównanie pogłowia pod względem pożądanych przez nas cech. Dzięki stosowaniu chowu wsobnego dokonujemy więc w miarę szybkiego rozdziału populacji na wybrane grupy, co ułatwia selekcję. Wzrost homozygotyczności w wybranej, najlepszej grupie daje hodowcy dużą gwarancję, że uzyskiwane potomstwo będzie dziedziczyło po przodkach pożądane cechy. W odróżnieniu od kojarzeń osobników niespokrewnionych (tzw. kojarzenia wolne), gdzie korzystne kombinacje genów ulegają szybkiemu rozproszeniu, stosowanie inbredu jest jedyną znaną metodą pozwalającą na utrwalenie pożądanych założeń genetycznych w określonej populacji zwierząt.
Prowadzenie chowu wsobnego przez szereg pokoleń niesie jednak ze sobą duże niebezpieczeństwa. Objawiać się one mogą osłabieniem żywotności, a więc spadkiem płodności, zmniejszeniem tempa wzrostu, mniejszą odpornością na choroby, a także ujawnieniem się cech semiletalnych i letalnych. Zjawisko to określane jest mianem depresji inbredowej. Niemożliwe jest określenie przy jakim stopniu nasilenia chowu wsobnego depresja inbredowa może wystąpić.
Stopień spokrewnienia między dwoma przeznaczonymi do kojarzeń osobnikami szacujemy przy pomocy ich rodowodów.
Rodowód jest to usystematyzowany zapis przodków zwierzęcia, który łączy się z nim poprzez jego rodziców. Może być zapisany na szachownicy lub w formie klamrowej lub strzałkowej. W większości krajów, w tym i w Polsce, przyjęto wpisywać ojca i dalszych męskich przodków po prawej stronie, a matkę po lewej. W rodowdach klamrowych i strzałkowych, przodkowie ze strony ojca zapisywani są u góry, a matki u dołu.
Przykłady zapisu rodowodu.
Do szacowania inbredu wystarcza rodowód 4-pokoleniowy, ponieważ przy posiadaniu wspólnych przodków tylko w dalszych pokoleniach, stopień spokrewnienia jest znikomy. Analizując rodowód ustalamy rodzaj pokrewieństwa jakie zachodzi między rodzicami probanda - np. połączenie pełnego rodzeństwa, półrodzeństwa, ojca z córką czy inne. Dla ułatwienia zaznaczamy w rodowodzie wspólnego przodka/przodków jakims znakiem np +, *, trójkąt itp.
Przyklad 1.
Osobnik A powstał w wyniku skojarzenia półrodzeństwa B i C, które ma wspólnego ojca E.
Schemat inbredu w tym przypadku na E, zapisujemy E 2-2, czyli A zinbredowany 2-2 na E.
Przykład 2.
Schemat: A 3-2, E 3-3. Osobnik O zinbredowany 3-2 na A oraz 3-3 na E.
Stopień spokrewnienia szacowany jest również za pomocą wartości liczbowych, obliczanych ze wzorów Wrighta. Jeden wzór odnosi się do współczynnika chowu wsobnego (inbredu) Fo danego osobnika O, a drugi dotyczy współczynnika pokrewieństwa Rx,y między dwoma spokrewnionymi osobnikami x i y.
Współczynnik pokrewieństwa jest to liczba wyrażająca prawdopodobieństwo, ile identycznych genów posiadają dwa osobniki ze względu na ich pochodzenie od tych samych przodków/przodka.
Najprostszym przykładem spokrewnienia jest pokrewieństwo między rodzicem a potomkiem. Jak wiadomo komórki rozrodcze czyli gamety zawierają zredukowaną do połowy, haploidalną "n" liczbę chromosomów. Jest to pierwsze prawo Mendla. Dopiero po zapłodnieniu powstająca zygota, a później wyrastający z niej dorosły osobnik, posiada podwójną, diploidalną 2n liczbę chromosomów. Rodzic P posiada więc 2n chromosomów, a jego gamety n chromosomów i dlatego potomek otrzymuje tylko połowę genów rodzica (drugą połowę otrzymuje od drugiego rodzica). Stąd współczynnik pokrewieństwa Rx,y między rodzicem a potomkiem wyosi 0,5 czyli 50%, między pełnym rodzeństwem również 0,5, a między półrodzeństwem oraz dziadkiem a wnukiem 0,25. Im głębiej w rodowodach znajduje się wspólny przodek, tym współczynnik pokrewieństwa jest mniejszy.
Współczynnik inbredu (Fo) oznacza natężenie kojarzeń krewniaczych w rodowdzie danego osobnika, czyli jest równoznaczny ze stopniem prawdopodobieństwa jego homozygotyczności. Współczynnik inbredu (Fo) danego osobnika wynosi mniej więcej połowę wartości współczynnika pokrewieństwa (Rx,y) między jego rodzicami.Jeśli skojarzymy np półrodzeństwo, dla którego Rx,y wynosi 0,25 to u ich potmka stopień inbredu równa się 0,125.
W hodowli krewniaczej według tradycyjnych określeń wyróżniamy kojarzenia kazirodcze i kojarzenia na linię. Kojarzenie kazirodcze polega na łączeniach typu brat + siostra, ojciec + córka, matka + syn czyli obejmuje ono osobniki najbliżej ze sobą spokrewnione. Tego rodzaju kojarzenia ze względu na dużą możliwość ujawnienia się u potomstwa genów letalnych (śmiercionośnych) i semiletalnych (półśmiercionośnych) z reguły nie są stosowane w masowej hodowli. Jeżeli, to tylko jednorazowo przez wytrawnych, doświadczonych hodowców, zdających sobie sprawę z konsekwencji takiego doboru, czyli przygotowanych na wysoki niekiedy procent wybrakowanego przychówka. W hodowli psów tego typu kojarzenia stosowane są rzadko, niemniej wiele ras powstałó bądź zostało odtworzonych w wyniku kojarzeń kazirodczych. Przykładem jest SMOK z Kordegardy (hod. i wł. Danuta Hryniewicz), który kojarzony z własnymi córkami i wnuczkami w kapitalny sposób przyczynił się do stworzenia wspólczesnego typu PON-a.
Jednak w ż a d n y m wypadku kojarzeń kazirodczych nie mogą prowadzić hodowcy niedośwaidczeni, nie znający biologicznych podstaw hodowli zwierząt.
Kojarzenia na linię (zwane tez hodowlą na linię) polegają na łączeniu par w taki sposób, aby otrzymać potomstwo blisko spokrewnione z jakimś szczególnie wartościowym przodkiem. W rezultacie wśród licznego potomstwa uzyskuje się pożądane cechy wybitnego ojca/matki na którego prowadzony jest inbred. Ten sposób kojarzeń jest najczęstszą formą chowu wsobnego, stosowaną w hodowli psów.
autor artyklulu
mgr inż. zootechnik Anna Nalazek
Klub Nowofunlandow
[link widoczny dla zalogowanych] |
|
Post został pochwalony 1 raz
Ostatnio zmieniony przez nelly dnia Czw 13:27, 14 Kwi 2011, w całości zmieniany 3 razy
|
|
|
|
|
.
